Pourazowe uszkodzenia zębów – takie jak np. pęknięcie szkliwa, uszkodzenie miazgi zęba albo jego wybicie – to najczęściej efekt uprawiania sportu, wypadków komunikacyjnych i nieszczęśliwych upadków. Wszelkie tego typu uszkodzenia należy jak najszybciej skonsultować z dentystą. Nawet całkowicie wybity ząb niekiedy da się bowiem uratować.
Z tekstu dowiesz się:
- jakie przyczyny może mieć mechaniczne uszkodzenie zęba,
- jakie urazowe uszkodzenia zębów się wyróżnia,
- jak powinna wyglądać pierwsza pomoc przy pourazowych uszkodzeniach zębów.
Mechanicznie uszkodzony ząb może przytrafić się każdemu – zarówno dzieciom, jak i osobom dorosłym. U dzieci urazy w obrębie uzębienia są najczęściej następstwem niefortunnych zdarzeń podczas zabaw oraz uprawiania sportu. U dorosłych uszkodzone szkliwo zęba, jego zwichnięcie albo całkowite wybicie częściej jest skutkiem wypadków komunikacyjnych, bójek i pobić, nieszczęśliwych wypadków oraz niezdrowych nawyków, np. podgryzania długopisu podczas pracy albo używania zębów w charakterze otwieracza do butelek albo nożyczek do papieru.
Do czynników zwiększających ryzyko mechanicznych uszkodzeń zębów zaliczają się również nieleczone wady zgryzu, ataki padaczki oraz niepełnosprawność fizyczna.
Pourazowe uszkodzenia zębów – klasyfikacja
Istnieje wiele różnych klasyfikacji urazowych uszkodzeń zębów, które są ważne przede wszystkim z punktu widzenia lekarza dentysty – pozwalają bowiem szybko ocenić rodzaj uszkodzenia, przeprowadzić diagnostykę oraz wdrożyć najlepsze metody leczenia.
Zgodnie z jedną z klasyfikacji, pourazowe uszkodzenia zębów dzieli się na dziewięć głównych klas:
- klasa I – złamanie korony zęba w obrębie szkliwa,
- klasa II – złamanie korony zęba w obrębie szkliwa i zębiny,
- klasa III – złamanie korony zęba z obnażeniem miazgi,
- klasa IV – uraz prowadzący do utraty żywotności miazgi,
- klasa V – całkowite zwichnięcie zęba,
- klasa VI – złamanie korzenia,
- klasa VII – zwichnięcie częściowe zęba,
- klasa VIII – złamanie korony w okolicy szyjki zęba,
- klasa IX – urazy zębów mlecznych.
Wyróżnia się także inne urazy mechaniczne zarówno zębów, jak i błon śluzowych jamy ustnej oraz dziąseł. Jest to m.in. uszkodzone szkliwo zęba (tzw. pęknięcie szkliwa), nadłamanie korony, uszkodzony nerw zęba, wstrząs zęba, wtłoczenie zęba w głąb tkanek, wysunięcie zęba z zębodołu, złamanie kości wyrostka zębodołowego, skaleczenia, stłuczenia i obtarcia dziąsła lub błony śluzowej.
Pod względem statystyk, w przypadku zębów mlecznych częściej występującym urazem jest zwichnięcie zębów, w przypadku zębów stałych – złamanie korony lub korzenia.
Uszkodzenie miazgi zęba, pęknięte szkliwo, złamana korona – co robić?
Każde uszkodzenie zęba należy jak najszybciej skonsultować z lekarzem dentystą – w zależności od rodzaju urazu, zostanie wdrożone odpowiednie leczenie, np. uzupełnienie zęba poprzez koronę protetyczną lub implant, założenie licówek w przypadku niewielkich pęknięć szkliwa lub leczenie kanałowe, jeśli doszło do uszkodzenia miazgi zęba. W zależności od charakteru urazu, leczenie wykonuje stomatolog ogólny, endodonta albo dentysta estetyczny. Zabiegi te nie są bolesne dla pacjenta – dzięki zastosowaniu nowoczesnych metod znieczulania (np. narkoza wziewna) dolegliwości można całkowicie zredukować.
W przypadku całkowitego wybicia zęba bardzo istotne jest odpowiednie postępowanie tuż po zdarzeniu. Otóż, jeśli ząb wypadł z jamy ustnej, trzeba go jak najszybciej podnieść z podłoża, obejrzeć i bardzo delikatnie przepłukać wodą. Następnie należy go włożyć do przedsionka jamy ustnej albo umieścić w mleku, płynie do soczewek kontaktowych bądź roztworze soli fizjologicznej – po czym jak najszybciej udać się do dentysty. Lekarz sprawdzi stan zęba i zębodołu, po czym – jeśli będzie szansa na skuteczność takiego postępowania – wykona zabieg reimplantacji, czyli umieści ząb w zębodole i zabezpieczy go szynami na okres 2-3 tygodni. Daje to szansę na zachowanie naturalnego zęba i uniknięcie leczenia protetycznego lub implantologicznego.
