Wbrew pozorom kuchnia polska jest bardzo zróżnicowana. Poszczególne regiony w kraju znane są z innych specjałów, dzięki czemu każdy znajdzie dla siebie coś odpowiedniego, dopasowanego do indywidualnych preferencji. Na szczególną uwagę zasługuje staropolska kuchnia małopolska, którą nazywa się również galicyjską. Warto od razu podkreślić, że łączy ona w sobie pewne cechy kuchni wiedeńskiej, co dodaje jej wyjątkowości. Pora poznać zapomniane przez wiele osób tradycyjne potrawy prosto z Małopolski. Nie trzeba wcale sięgać po egotyczne potrawy, bo jest do skosztowania mnóstwo wybornych dań, którymi dawniej zajadali się Polacy na co dzień.
Charakterystyka staropolskiej kuchni małopolskiej
Małopolska ma bardzo ciekawą historię, województwo to podczas zaborów zostało podzielone i część podlegała Austrii. Miało to duży wpływ między innymi na kuchnię polską, do której zaczęły przenikać wiedeńskie smaki. Nie powinny wobec tego nikogo dziwić niektóre nazwy typu sernik wiedeński, jaja czy sznycel po wiedeńsku. Część Polski wraz z Krakowem trafiła do zaboru austriackiego i została nazwana Galicją. Wyodrębniła się wobec tego kuchnia galicyjska, która ma do zaoferowania mnóstwo wyśmienitych potraw. Kuchnia małopolska słynie z maczanki po krakowsku z sosem kminkowym, kaczki po krakowsku z kaszą i grzybami. Nie brakuje też potraw z Podhala typu kwasica czy baranina, Piszinger, tort Sachera. Jeśli ktoś dba o linię, unika kalorycznych posiłków, to może być nieco zawiedziony. Kuchnia małopolska z pewnością nie jest dietetyczna. Obfituje w pełnotłustą śmietanę, ciężkie sosy, tłuste mięso, nawet zupa musi być treściwa. Niektóre dania staropolskiej kuchni małopłockiej zostały już dawno zapomniane. Przykładem będą placki po zobielsku czy prołzioki z Moszczenicy. Trudno znaleźć miejsce, w którym można zjeść starosądeckiej bryjki, chrzanowskie ziemniaki po cabańsku, białczańską zupę scypę, przybrode po mirowsku czy limanowskie siercioki.
Jakie są popularne staropolskie dania kuchni małopolskiej?
Dobrze znanym daniem staropolskiej kuchni małopolskiej jest żurek po krakowsku. Dawniej kiszenie żuru było kultywowaną tradycją. Nie mogło w nim zabraknąć mąki ze zbiorów żyta, chleba prądnickiego lub krakowskiego maluta pajda, świeżego czosnku i mąki pszennej. Podobnie było z czerwonym barszczem, który również się kisiło, a przepis był przekazywany z pokolenia na pokolenie. Gotowano go na mięsie i podawano z ziemniakami. Robiło się go też w wersji jarskiej, czyli na warzywnym wywarze z dodatkiem uszek nadziewanych grzybami. Uprawa buraków była bardzo popularna w Małopolsce. Robiono z nich zakwas buraczany, który stanowił skarbnicę witamin, minerałów i antyoksydantów. Obecnie również wiele osób do tego wraca i nastawia własny zakwas. Jest to zdecydowanie lepsze niż apteczna multiwitamina w tabletkach.
Jednym z bardzo lubianych dań staropolskiej kuchni małopolskiej była chrzanówka, do której dodawano chrzan, wędliny, mięso i jajka. Takie jednogarnkowe dania były idealnym rozwiązaniem, przeplatały się w nich różne smaki, co dodawało potrawie unikalności. Sułkowickiej krzonówki nie mogło zabraknąć na Wielkanoc. Kolejną słynną zupą jest kapuśniorka z grzybami, która powstała na bazie soku z kiszonej kapusty. W lasach nie brakowało prawdziwków i podgrzybków, które stanowiły nieodłączny dodatek do wielu potraw. Każdy czekał z niecierpliwością na pierogi łomniczańskie, które nadziewano ziemniakami wymieszanymi z białym serem.
Popularnym daniem była też kaszana, czyli kiszka wieprzowa ze smażoną kapustą. Jako że w Polsce pod zaborami szerzyła się często bieda w wielu domach, powstały sycące placki ziemniaczane z blachy po zobielsku. Do ich przygotowania potrzebne były ziemniaki, drożdże, mąka, jajka, mleko i sól. Kolejnym wariantem do wyboru była parzybroda po mirowsku, czyli danie z kapusty, marchwi, ziemniaków, cebuli, pomidorów, boczku i smalcu. Kućmok to nic innego jak zapiekana babka ziemniaczana z dodatkiem kiełbasy, jajek, boczku cebuli. Podstawą żywienia na Podhalu były między innymi kluski hałuski z mąki pszennej, obecnie nadal przyrządza się je w wielu polskich domach, podobnie jak ziemniaki po cabańsku.
___________________________________
Artykuł powstał dzięki uprzejmości Restauracji pod Baranem