Praca w bliskim kontakcie z ludźmi w każdym przypadku wymaga posiadania odpowiedniego zestawu cech charakteru. Nie inaczej jest w przypadku profesjonalnych opiekunów zajmujących się osobami starszymi. Przymioty takie jak cierpliwość, wrażliwość, odporność na sytuacje stresowe są niezbędne nie tylko do prawidłowego wykonywania swoich obowiązków – dzięki nim łatwiej również przetrwać typowy dzień w pracy.
Cierpliwość
Wśród osób starszych, jak w każdej grupie wiekowej, można spotkać ludzi o bardzo zróżnicowanych charakterach – niektóre z nich są wyjątkowo ciche, spokojne i kontaktowe, inne – wręcz przeciwnie. Często zdarza się, że ich zachowanie determinowane jest ich dolegliwościami, na przykład depresją czy chorobą Alzheimera. Opiekun seniora nigdy nie może być pewien, czy jego podopieczny nie okaże się mieć trudnego charakteru, dlatego powinien odznaczać się bardzo dużą cierpliwością w stosunku do innych ludzi – na spokojnie znosić nie tylko ich humory, ale również niekiedy przykre dolegliwości; panować nad negatywnymi emocjami.
Pozytywne nastawienia
Praca z osobami starszymi może być bardzo wyczerpująca, zarówno psychicznie, jak i fizycznie.
– Aby zachować odpowiednią wydajność i być pewnym wsparciem dla podopiecznego, opiekun powinien mieć raczej pozytywne nastawienie do tego, co się wokół niego dzieje – radzi przedstawiciel agencji pracy Prestige24h.pl – Pesymistyczna postawa, a więc między innymi doszukiwanie się problemów, bardzo szybko prowadzi do spadku motywacji, wypalenia zawodowego, a tym samym niechęci do wykonywanych obowiązków. Osoby nastawione entuzjastycznie do świata zazwyczaj dużo lepiej radzą sobie ze stresem, ponieważ po prostu ignorują spotykające je przykrości, koncentrują się na plusach. To z jednej strony wpływa na ich efektywność, z drugiej zaś może korzystnie wpłynąć na relacje z podopiecznymi i ich rodzinami.
Wrażliwość oraz empatia
W potocznym języku pojęcia „wrażliwości” i „empatii” często stosowane są jako synonimy. W rzeczywistości nie są tym samym:
- Wrażliwość to zdolność przeżywania emocji
- Empatia to umiejętność rozpoznawania emocji innych osób
Osoby wrażliwe, lecz nieempatyczne mogą czuć się poruszone cudzym cierpieniem, jednak nie będą w stanie same stwierdzić, czy druga osoba cierpi. Z drugiej strony osoby empatyczne, ale niewrażliwe doskonale mogą zdawać sobie sprawę z wewnętrznych przeżyć innych, jednak nie będą one robić na nich wrażenia. W przypadku opiekunów obie cechy są bardzo pożądane, szczególnie, jeśli podopieczny jest osobą doświadczającą poważnych problemów natury psychicznej, czy zmagających się z przewlekłymi, wyniszczającymi chorobami. Bardzo często opiekun jest jedyną lub jedną z nielicznych osób, które mogą zaoferować seniorowi ciepło i wsparcie potrzebne w trudnych chwilach.
Energiczność i wysoka aktywność
Mimo, że osoby starsze często nie są zbyt aktywne, to opiekowanie się nimi jest zazwyczaj bardzo intensywną pracą. Wynika to z mnogości obowiązków, które spoczywają na opiekunie. Typowy dzień opiekuna składa się z zajęć takich jak:
- Karmienie podopiecznego i dbanie o jego higienę
- Przygotowywanie posiłków i robienie zakupów
- Utrzymywanie czystości w otoczeniu seniora
- Dbanie o aktywność fizyczną czy pomoc w rehabilitacji
Z tego powodu jest to praca, w której sprawdzą się osoby energiczne i bardzo aktywne, nie bojące się pracy, skoncentrowane na działaniu. Bardzo ważne jest również to, że podopieczny może potrzebować pomocy opiekuna o każdej porze dnia – osoba podejmująca się opieki musi więc być gotowa na działanie w różnych nietypowych sytuacjach. W przeciwnym wypadku bardzo szybko praca stanie się ponad siły.
Zimna krew
Ta cecha jest kluczowa w opiece nad seniorami, których stan może w każdej chwili wymagać podjęcia szybkich zdecydowanych działań. W sytuacji kryzysowej opiekun nie może pozwolić sobie na tracenie sił oraz czasu na panikowanie, lecz umieć szybko przejść do odpowiedniego skoordynowanego działania – udzielić niezbędnej pomocy i, jeśli istnieje taka potrzeba, wezwać pogotowie. Procedury postępowania są omawiane na specjalnych kursach, ale tylko od opanowania opiekuna zależy, czy będzie on w stanie wdrożyć je w życie.
Umiejętność nawiązywania relacji
Codzienne funkcjonowanie opiekuna i podopiecznego jest dużo łatwiejsze, jeśli istnieje między nimi ciepła, serdeczna relacja. Ze względu na zaawansowany wiek oraz choroby osoby starsze mogą mieć trudność w nawiązywaniu kontaktów z nowymi osobami – szczególnie biorąc pod uwagę fakt, że często zlecenia na opiekę trwają zaledwie kilka tygodni – dlatego to opiekun powinien jako pierwszy wychodzić z inicjatywą i starać się pogłębić znajomość. Nie da się tego jednak osiągnąć, będąc człowiekiem zamkniętym na innych. Trzeba wykazać się pewną łatwością w komunikacji.
Jak widać, opieka nad osobami starszymi to zawód wymagający całego szeregu cech charakteru. Przed podjęciem takiej pracy należy zdawać sobie sprawę, że może być ona bardzo wyczerpująca pod wieloma względami – brak cierpliwości czy odporności na stres może spowodować, że szybko doświadczymy syndromu wypalenia.
